بازاریابی دیجیتال چیست؟ + معرفی کتاب‌

وقتی می‌گوییم بازاریابی در فضای دیجیتال، در این عبارت به بازاریابی تاکید ویژه شده است. به این معنا که بازاریابی دیجیتال بدون فهم بازاریابی وجود ندارد.

• بازاریابی چیست؟
• انواع بازاریابی
• بازاریابی دیجیتال چیست؟
• چرا بازاریابی دیجیتال مهم است؟
• چند مزیت عمده دیجیتال مارکتینگ
• چگونه یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ ایجاد کنیم؟
• معرفی ابزارهای دیجیتال مارکتینگ
• معرفی منابع یادگیری دیجیتال مارکتینگ

بازاریابی چیست؟

بازاریابی بحث گسترده‌ای است و در منابع و از دیدگاه افراد شاخص این حوزه تعاریف مختلفی بیان شده است. از انجمن بازاریابی آمریکا، تا تعریف کاتلر پدر علم بازاریابی نوین. در این پست در مورد بازاریابی به صورت جامع گفته‌ام.

تعریف بازاریابی از نظر فیلیپ کاتلر

بازاریابی، دانش و هنرِ کشف، خلق و ارائه ارزش، با هدف تامین نیازهای یک بازار هدف، همزمان با کسب سود است.

بازاریابی، نیازها و خواسته‌های تامین نشده را تشخیص می‌دهد؛ بازارِ آنها را تعریف کرده، حجم این بازار را اندازه‌گیری و سود بالقوه‌اش را برآورد می‌کند. مشخص می‌کند که کدام بخش از بازار را می‌تواند بهتر تامین کند؛سپس محصولات و خدمات مناسب را طراحی و ترویج می‌کند.

انواع بازاریابی

بازاریابی دنیای بزرگی دارد و اگر در مورد انواع بازاریابی جست‌وجو کنید، احتمالا بیش از 50 نوع بازاریابی تعریف شده باشد. ولی در این مقاله در مورد کاربردی‌ترین انواع بازاریابی بخصوص در بخش دیجیتال صحبت کرده‌ام.

بازاریابی دیجیتال چیست؟

تعریف هاب اسپات از دیجیتال مارکتینگ

Digital marketing, also called online marketing, refers to all marketing efforts that occur on the internet. Businesses leverage digital channels such as search engines, social media, email, and other websites to connect with current and prospective customers. This also includes communication through text or multimedia messages

دیجیتال مارکتینگ که به آن بازاریابی آنلاین نیز می گویند، به تمام تلاش‌های بازاریابی که در اینترنت انجام می‌شود اشاره دارد. کسب‌وکارها از کانال‌های دیجیتالی مانند موتورهای جستجو، رسانه‌های اجتماعی، ایمیل و سایر وب‌سایت‌ها برای ارتباط با مشتریان فعلی و بالقوه استفاده می‌کنند. این شامل ارتباط از طریق پیام‌های متنی یا چند رسانه‌ای نیز می‌شود.

تعریف بازاریابی دیجیتال در ویکی‌پدیا

بازاریابی دیجیتال، بخشی از بازاریابی است که در آن، از اینترنت و سایر ابزارهای دیجیتال آنلاین مانند رایانه‌های رومیزی، تلفن‌های همراه و سایر بسترها و رسانه‌های دیجیتال برای ترویج و معرفی محصولات و خدمات استفاده می‌شود.

با گسترش آن در خلال سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، عملا راه و روش استفاده از تکنولوژی در فرآیندهای بازاریابی کسب‌وکارها و برندها تغییر کرد.

به تدریج و با هر چه بیشتر شدن درهم تنیدگی ابزارهای دیجیتال در فضای دیجیتال و زندگی روزمره و با بیشتر شدن استفاده مردم از ابزارهای دیجیتال، بازاریابی دیجیتال عمومیت یافت.

امروز، بازاریابی دیجیتال گستره وسیعی دارد و ترکیبی است از بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو، بازاریابی در موتورهای جستجو، بازاریابی محتوایی، اینفلوئنسر مارکتینگ، بازاریابی داده محور، تجارت الکترونیک، بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی، بهینه‌سازی شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی مستقیم (ایمیل، پیامک و …)،  تبلیغات دیجیتال، کتاب‌های الکترونیک و … حتی بازی‌های دیجیتالی.

بازاریابی دیجیتال شامل ابزارهای غیرمتصل به اینترنت هم که رسانه دیجیتال هستند قابل تعمیم است؛ مثل موبایل (پیامک، آهنگ‌های انتظار) و تلویزیون. در واقع فرق دیجیتال مارکتینگ و آنلاین مارکتینگ، استفاده یا عدم استفاده از اینترنت است. به تدریج با وصل شدن همه ابزارهای دیجیتال به اینترنت و بحثی که ما به عنوان IOT می‌شناسیم، یواش یواش بازاریایی دیجیتال و بازاریابی آنلاین یکسان می‌شود. شاید در سال ۲۰۰۵ می‌شد این دو مورد را تفکیک کرد ولی در سال ۲۰۲۳ دیگر نمی‌شود.

تعریف بازاریابی دیجیتال از نظر عادل طالبی:

بازاریابی دیجیتال، انتخاب و استفاده هوشمند و خلاقانه از ابزارهای موجود در فضای دیجیتال برای رسیدن به اهداف بازاریابی است.

چرا بازاریابی دیجیتال مهم است؟

ما به عنوان کسب‌وکار برای بازاریابی و فروش باید جایی حضور داشته باشیم که مخاطب حضور دارد. امروزه سهم افرادی که زمان بیشتری را صرف استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی می‌کنند در حال افزایش است در حالی که تبلیغات چاپی کاهش می یابد. اگر می‌خواهید محصول/خدمات خود را در معرض دید مشتریان قرار دهید، بازاریابی دیجیتال اختیاری نیست. مشتریان شما آنلاین هستند و شما نیز باید آنجا باشید.

چند مزیت عمده دیجیتال مارکتینگ

1- دسترسی به داده‌های بیشتری را فراهم می کند.

شما به تجزیه و تحلیل‎‌های حیاتی در مورد مشتریان خود، نحوه هدایت چرخه خرید و آنچه می‌خواهند، دسترسی دارید. شما می‌توانید با تجزیه و تحلیل داده‌ها، استراتژی خود را تنظیم کنید.

2- به شما کمک می‌کند تا به مخاطبان بیشتری دست پیدا کنید.

بازاریابی دیجیتال به شما امکان می‌دهد نسبت به روش‌های بازاریابی سنتی به مخاطبان بیشتری دسترسی پیدا کنید. برای مثال، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر میلیاردها کاربر فعال دارند و تبلیغات می‌تواند به شما کمک کند تا جمعیت‌شناسی را هدف قرار دهید. تا سال 2027، کاربران شبکه‌های اجتماعی به حدود شش میلیارد نفر خواهند رسید. بنابراین این پلتفرمی است که نمی‌توانید نادیده بگیرید.

3- مقرون به صرفه است.

بازاریابی دیجیتال نسبت به روش‌های بازاریابی سنتی مانند تبلیغات تلویزیونی یا چاپی مقرون به صرفه‌تر است. با بازاریابی دیجیتال، می‌توانید کمپین‌های بسیار هدفمند با بازگشت سرمایه (ROI) بهتر برای کسب‌وکار خود ایجاد کنید و به اهداف خود برسید.

4- تعامل بیشتری را فراهم می‌کند.

بازاریابی دیجیتال امکان تعامل بیشتر با مخاطبان هدف شما را فراهم می‌کند. می‌توانید از ایمیل، رسانه‌های اجتماعی و تاکتیک‌های بازاریابی محتوا استفاده کنید تا مخاطبان خود را درگیر محصولات و خدمات خود نگه دارید. به عنوان مثال، ایجاد یک وبلاگ با محتوای ارزشمند در وب‌سایت شما می‌تواند بازدیدکنندگان را جذب کند و احتمال خرید آنها را افزایش دهد.

5- به کسب‌وکار شما کمک می‌کند رقابتی بماند.

استراتژی بازاریابی دیجیتال در عصر دیجیتال امروز ضروری است. رقبای شما احتمالاً از بازاریابی دیجیتال برای دستیابی به مخاطبان هدف خود استفاده می‌کنند، بنابراین شما نمی‌خواهید عقب بیفتید. استراتژی بازاریابی دیجیتال طرحی است برای ایجاد حضور در اینترنت از طریق کانال های آنلاین مانند جستجوی ارگانیک، رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات پولی و سایر رسانه‌های مبتنی بر وب مانند وب سایت شما. هدف استراتژی‌های دیجیتال مارکتینگ افزایش آگاهی در مورد کسب‌وکار شما و جذب مشتریان جدید به برند شما است.

چگونه یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ ایجاد کنیم؟

• پرسونای خریدار خود را بسازید.

برای هر استراتژی بازاریابی -دیجیتال یا غیر دیجیتال- باید بدانید که برای چه کسی بازاریابی می‌کنید. بهترین استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال بر اساس شخصیت‌های دقیق خریدار ساخته شده‌اند و اولین قدم شما ایجاد آنهاست.

پرسونای خریدار نشان‌دهنده مشتری(های) ایده آل شما هستند و می‌توانند با تحقیق، نظرسنجی و مصاحبه با مخاطبان هدف کسب‌وکار شما ایجاد شوند. توجه به این نکته مهم است که این اطلاعات باید در صورت امکان بر اساس داده‌های واقعی باشد، زیرا فرضیات در مورد مخاطبان می‌تواند باعث شود استراتژی بازاریابی شما در جهت اشتباه حرکت کند.

• اهداف خود و ابزارهای دیجیتال مارکتینگ مورد نیاز خود را شناسایی کنید.

اهداف بازاریابی شما باید همیشه به اهداف اساسی کسب و کار شما گره بخورد. به عنوان مثال، اگر هدف کسب‌وکار شما افزایش ۲۰ درصدی درآمد آنلاین باشد، هدف تیم بازاریابی شما ممکن است ایجاد ۵۰ درصد سرنخ بیشتر از طریق وب‌سایت نسبت به سال قبل باشد تا به این موفقیت کمک کند. هدف کلی بازاریابی دیجیتال شما هرچه باشد، باید بتوانید موفقیت استراتژی خود را در طول مسیر با ابزارهای دیجیتال مارکتینگ مناسب اندازه‌گیری کنید.

• کانال‌ها و دارایی‌های دیجیتال موجود خود را ارزیابی کنید.

هنگام بررسی کانال‌ها و دارایی‌های دیجیتال مارکتینگ موجود خود برای تعیین اینکه چه چیزی را باید در استراتژی خود بگنجانید، مفید است که ابتدا تصویر بزرگ را در نظر بگیرید – این از احساس سردرگمی یا سرگیجه جلوگیری می‌کند.

آنچه دارید را جمع‌آوری کنید و در یک صفحه گسترده (Excel) دسته‌بندی کنید تا تصویر واضحی از رسانه‌های متعلق به خود (Owned Media)، به دست آمده (Earned Media) و پولی (Paid Media) موجود خود داشته باشید.

• کمپین‌های رسانه‌ای متعلق به خود را حسابرسی و برنامه‌ریزی کنید.

در قلب بازاریابی دیجیتال، رسانه‌های مالکیتی قرار دارند (Owned Media) و تقریباً همیشه به شکل محتوا ارائه می‌شوند. به این دلیل که تقریباً هر پیامی که برند شما پخش می‌کند می‌تواند به عنوان محتوا طبقه‌بندی شود، خواه صفحه سایت درباره ما، توضیحات محصول، پست‌های وبلاگ، کتاب‌های الکترونیکی، اینفوگرافیک‌ها، پادکست‌ها یا پست‌های رسانه‌های اجتماعی باشد.

محتوا به تبدیل بازدیدکنندگان وب سایت شما به مشتریان و مشتریان کمک می‌کند و در عین حال حضور آنلاین برند شما را بهبود می‌بخشد. و هنگامی که این محتوا بهینه‌سازی شده برای موتورهای جستجو (SEO) باشد، می‌تواند جستجو و ترافیک ارگانیک شما را افزایش دهد. هدف استراتژی بازاریابی دیجیتال شما هر چه که باشد، باید محتوای متعلق به خود را ترکیب کنید. برای شروع، تصمیم بگیرید که چه محتوایی به شما در رسیدن به اهدافتان کمک می‌کند.

معرفی ابزارهای دیجیتال مارکتینگ

ابزارهای دیجیتال مارکتینگ فقط به شما در اجرای یک استراتژی مناسب کمک می‌کنند (آنها کار را برای شما انجام نمی‌دهند)، پشته فناوری مناسب واقعاً می‌تواند به شما کمک کند تا از رقبا بزرگ‌تر شوید.

وب سایت، دامنه، CMS، ابزارهای مربوط به سایت، ایمیل مارکتینگ، بازاریابی پیامکی، تبلیغات دیجیتال، بازاریابی داده محور، پرفورمنس مارکتینگ، محتوا، بازاریابی محتوایی، بازاریابی Inbound یا درونگرا، بازاریابی ویدئویی جز مواردی است که باید در ابتدای یادگیری دیجیتال مارکتینگ آن‌ها را مورد توجه قرار داد.

معرفی منابع یادگیری دیجیتال مارکتینگ

برای یادگیری دیجیتال مارکتینگ منابع زیادی داریم که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1- کتاب‌های حوزه دیجیتال مارکتینگ

• مدیریت بازاریابی کاتلر و کلر

• مدیریت بازاریابی احمد روستا

• طرح بازاریابی کسب و کارهای کوچک

• برنامه ریزی بازاریابی اریک داویس

• هنر برند شدن مارک شفر

• کمپین‌های بازاریابی دیجیتال سیمون کینگز نورث

• اصول تولید محتوای متنی نیما شفیع‌زاده

• استراتژی دیجیتال مارکتینگ سایمون کینگزنورث

• کپی رایتینگ مارک شاو

• سئو ۲۰۲۲ آدام کالرک

• راهنمای بازاریابی محتوایی پلورمازوکا

• آنها می‌پرسند شما پاسخ دهید مارکوسشریدن

• ساستک، برنامه بازاریابی دیجیتال

• عملکرد موفق در شبکه‌های اجتماعی

• ۵۰۰ نکته کاربردی از بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی

• جعبه ابزار کارآفرینی اینترنتی

• قصه‌پرداز کسب‌وکارت خودت باش

• بازاریابی پرمحتوا

• ایدە‌ی عالی مستدام

• ناخدای بازاریابی نشر آریانا قلم

• بازاریابی دیجیتال سازمان مدیریت صنعتی

• بازاریابی سرراست

• کارخانۀ محتوا جو پولیتزی

• خلق محتوا جو پولیتزی

• قدرت محتوا جو پولیتزی

2- وب‌سایت‌ها

• https://motamem.org

• https://www.hubspot.com

• https://www.smartinsights.com

• https://moz.com

• https://www.statista.com

• https://coursera.org

• https://www.udacity.com

• https://learndigital.withgoogle.com

• https://college.tapsell.ir

• https://www.searchenginejournal.com

• https://digitalmarketinginstitute.com

• https://www.aparat.com

• https://www.novin.com

۳- دوره‌های آموزشی

این دوره‌ها شامل دوره‌های حضوری و آنلاین می‌باشد که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.

خود دوره‌های آنلاین شامل Interactive ،Passive ،Mixed می‌شود که مدل Mixed بازدهی بیشتری نسبت به دو مدل دیگر دارد.

نکات مهم در دوره‌های آنلاین بازاریابی دیجیتال

• پشتیبانی
• به‌روزرسانی
• شبکه‌سازی و تعامل

در پایان پیشنهاد می‌کنم اگر به دیجیتال مارکتینگ علاقه‌مند و به دنبال یک نقشۀ راه برای یادگیری هستید، وبینار نقشۀ راه بازاریابی دیجیتال و یادگیری دیجیتال مارکتینگ به صورت خودآموز را با ارائه عادل طالبی ببینید.